Strona główna

                                  

 

 

BITWA O NARWIK:    

Narvik - osławione w czasie II wojny światowej miasto norweskie. To tam toczyły się ciężkie walki o wolność tego kraju. 9 kwietnia 1940 roku Hitler ruszył swoje żelazne dywizje przeciwko słabiutkiej Danii i przeciętnej militarnie Norwegii. Dania padła po jednym dniu, Norwegowie natomiast stawiali zacięty opór, a warunki, jakie przygotowała im matka natura do obrony, były wręcz idealne. Górzyste tereny, w których łatwo ukryć wojska sprawiały wielkie problemy Niemcom, a ich ofensywa trwała nieprzerwanie aż do czerwca tego samego roku. Na pomoc walczącym ponad siły Norwegom, alianci wysłali korpus francusko-brytyjski w celu utrzymania ważnego portu - Narviku. Cała akcja była o tyle trudna, iż Niemcy zgromadzili spore siły, broniąc wejścia do portu. To tędy przewożono do Niemiec rudę żelaza z kopalń w szwedzkim Galliware. Pierwsze oddziały wylądowały w Harstad 14 kwietnia. Były to trzy bataliony francuskich strzelców alpejskich i dwa bataliony Legii Cudzoziemskiej.


 Dopiero 7 maja do portu zawinęli Polacy z Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich generała Zygmunta Szyszko-Bohusza. Stworzone zostały z ludzi, pochodzących z różnych batalionów sformowanych we Francji. Całością sił sojuszniczych dowodził gen. Carton de Viart, weteran z czasów I wojny światowej. W walkach uczestniczyły też polskie okręty - "Grom", "Błyskawica", "Chrobry". Niestety w skutek bałaganu, jaki panował w Breście, Polacy zostali źle wyposażeni, gdyż ich sprzętu albo nie zabrano, albo był na innych statkach. 15 maja żołnierze III batalionu wzięli pierwszych jeńców. Odbito Bjerkvik (13 maja), a na Ankenes (wyspa) Polacy zluzowali brytyjskich gwardzistów. Niestety sam atak na Narvik był ciągle odkładany, gdyż: albo flota, która miała zapewnić wsparcie była uwikłana w walki gdzie indziej, albo Brytyjczycy starli się z Niemcami, idącymi na odsiecz załodze niemieckiej, broniącej Narviku. Z 27 na 28 maja ruszył w końcu wyczekiwany atak. Polacy zdobyli jedno ze wzgórz oraz miejscowość Beisfjord. Niemcy rozpoczęli odwrót. Lecz zwycięstwo w porcie norweskim nie przyniosło wymiernych korzyści. 31 maja rozpoczęto ewakuację załogi, która trwała do 8 czerwca, wtedy też patrol niemiecki odkrył, że zamiast żołnierzy w Narviku znajdują się kukły. W tym samym okresie czasu walczyła jeszcze Francja. Norwegia z kolei stała się kolejnym państwem podbitym przez III Rzeszę, a z ramienia nazistów władzę miała tam sprawować Vidkun Quisling. Jego nazwisko stało się od tej pory symbolem kolaboracji z wrogiem, a sam Quisling po wojnie został skazany za zdradę na śmierć.

OBLĘŻENIE DUNKIERKI:

Niewiele miesięcy po tym, jak Hitler wysłał swoje żelazne legiony przeciw Francji oraz Niederlandom ("Fall Gelb"), wojska sił alianckich znalazły się w dramatycznym położeniu. Kampania francuska wykazała tylko słabość armii tego kraju. Błędy dowódców, świetne wykorzystanie taktyki Blitzkriegu przez Niemców, wreszcie zła taktyka Francuzów sprawiło to, na co czekał Hitler - Francja została rzucona na kolana. Tym bardziej, iż wojska niemieckie zamknęły aliantow w kotle pod francuskim miastem Dunkierką. Ten port miał wielkie znaczenie dla dalszych losów wojny - to tam broniło się zaciekle około 400 000 żołnierzy angielskich i francuskich. Jednak aliantom udało się przechytrzyć Adolfa Hitlera i przede wszystkim jego wojskowych. 4 czerwca ostatni żołnierz aliancki opuścił port nad kanałem La Manche i bezpiecznie dotarł do Wielkiej Brytanii. Nowo mianowany premier Wielkiej Brytanii (10 maja zastąpił na tym stanowisku Nevilla Chamberlaina) Winston Churchil mógł być zadowolony, gdyż aż 338 226 żołnierzy wyrwało się z oblężenia, dzięki naprędce zorganizowanej operacji "Dynamo". Z drugiej jednak strony alianckie wojsko poniosło ogromne straty - powróciło jedynie z 25 czołgami, 20 działami i małą ilością karabinów maszynowych. Reszta sprzętu, a mianowicie 63 879 pojazdów, 2472 działa i moździerze, 8000 dział typu Bren, aż 90 000 karabinów oraz 76 097 ton bomb i amunicji została na francuskim wybrzeżu. Mimo ogromnych stat w zaopatrzeniu sztab generalny aliantow odetchnął z ulgą. Hitler już cieszył się na myśl o poddaniu się Churchilla, jednak nie wiedział, jak małe w rzeczywistości było jego zwycięstwo. Ponad 300 000 żołnierzy uciekło z rąk Niemców i było gotowych dalej walczyć po stronie sił alianckich. Zadowolony Hitler rozkazał, aby wszystkie dzwony w III Rzeszy biły nieprzerwanie przez trzy dni i trzy noce. Jego błąd spowodował, że żołnierze alianccy wyrwali się z oblężenia. Gdyby naprzeciw, broniącym się wojskom rzucono dywizje pancerne, operacja "Dynamo" nie powiodłaby się. Hitler uwierzył zapewnieniom Goeringa, którego Luftwaffe tym razem zawiodło. Marszałek Rzeszy oferował usługi lotnictwa niemieckiego i butnie przechwalał się, iż zniszczy kocioł pod Dunkierką. Czcze przechwałki nie sprawdziły się w rzeczywistości i realiach wojennych. Z drugiej jednak strony teren zmagań obu armii byłby niekorzystnym miejscem do działań dywizji pancernych - podmokłe tereny nie sprzyjały ciężkiemu sprzętowi. Do kolejnego starcia machiny wojennej III Rzeszy z siłami aliantow miało dojść już wkrótce, kiedy to nad Anglią rozegrała się dramatyczna walka powietrzna, nazwana bitową Wielką Brytanię.

BITWA O ANGLIĘ:

 

Od lipca do października 1940 roku niemiecka Luftwaffe i brytyjskie Królewskie Siły Powietrzne (RAF) prowadziły zaciętą kampanię w powietrzu nad południową Anglią. Bitwa o Wielką Brytanię była wielkim konfliktem zbrojnym i na trwałe zapisała się na kartach historii.

Wczesnym latem 1940 roku Hitler podbijał kolejne państwa Europy. Po kapitulacji Francji, Belgii, Luksemburga i Holandii, Hitler skierował swą uwagę ku Wielkiej Brytanii. Operacja pod kryptonimem „Lew Morski” miała rozpocząć się 6 sierpnia. Plany inwazji zakładały, że tego dnia 250 tysięcy żołnierzy niemieckich wyląduje na południowym wybrzeżu Anglii i dokona szybkiego podziału kraju.

To było bardzo ambitne zadanie. Niemieckie dowództwo wiedziało, że warunkiem niezbędnym do realizacji tego planu jest zniszczenie samolotów RAF i przejęcie kontroli w powietrzu nad kanałem La Manche. Jednak brytyjskie lotnictwo okazało się o wiele silniejsze niż zakładał Hitler.

Od 24 sierpnia do końca pierwszego tygodnia września Niemcy atakowali lotniska w całej południowo-wschodniej Anglii. Prawie wszystkie pasy startowe w hrabstwach wokół Londynu zostały całkowicie zniszczone. Kiedy dowództwo myśliwskie RAF próbowało odpierać niemieckie naloty, Luftwaffe niespodziewanie skierowało ataki na Londyn.

Pearl Harbor:

 

Po wybuchu II wojny światowej Stany Zjednoczone zachowały status państwa neutralnego. Jednak po podpisaniu przez Japonię paktu berlińskiego w 1940 roku (Japonia przyłączyła się do państw Osi) stosunki amerykańsko-japońskie uległy pogorszeniu.
 
7 grudnia o godzinie 7.40 lotnictwo japońskie dokonało niespodziewanego ataku na bazę amerykańską na Pacyfiku. Japończycy przeprowadzili atak bez ostrzeżenia i bez wypowiedzenia wojny. Akcja miała zapewnić Japonii niepodzielną dominację na Pacyfiku.

Sześć japońskich lotniskowców podpłynęło na Hawaje, zajmując pozycje w polu rażenia z zachowaniem całkowitej ciszy radiowej. Pierwszego uderzenia dokonały 183 myśliwce, bombowce i samoloty torpedowe, atakując położoną na południu wyspę Oahu.

Na sygnał Tora-Tora-Tora japońskie samoloty rozpoczęły jednoczesny atak na Pearl Harbor i kilka baz lotniczych w okolicy.

W ciągu dwóch godzin Japończycy zatopili pięć amerykańskich okrętów wojennych, szesnaście poważnie uszkodzili i zniszczyli 188 samolotów. Podczas ataku zginęło prawie 2400 Amerykanów, a 1200 zostało rannych.

Pancernik USS Arizona przetrwał pierwsze uderzenie torpedy, lecz kolejna bomba przeciwpancerna spowodowała wybuch magazynu z 450 tonami prochu. Eksplozja rozsadziła okręt, który w jednej chwili stanął w płomieniach. Śmierć poniosło 1177 marynarzy.

O godzinie 9.00 nastąpiło drugie uderzenie. Tym razem 164 japońskie samoloty zaatakowały statki stojące w suchym doku. Amerykańska obrona przeciwlotnicza była już gotowa, by stawić opór. Amerykanie zestrzelili jedynie 29 z 347 japońskich samolotów.

Tylko przypadek sprawił, że amerykańskie lotniskowce przebywały w czasie ataku na morzu i uniknęły zniszczenia. Stany Zjednoczone wypowiedziały wojnę Japonii.

Bitwa o Midway: 

Bitwa o Midway była jednym z kluczowych starć w walkach o panowanie na Pacyfiku. W dniach 26-28 maja 1942 roku z wysp japońskich wypłynęła flota okrętów "Kraju wschodzącego słońca". Głównodowodzenie nad całą akcją objął Isoroku Yamamoto. Japończycy dysponowali 4 lotniskowcami, 2 pancernikami, 2 krążownikami oraz 12 niszczycielami w grupie zespołu uderzeniowego, którym dowodził Chuichi Nagumo. Zespół ubezpieczający miał 7 pancerników, 1 lotniskowiec, 2 transportowce, 2 krążowniki i 12 niszczycieli. Dowodzenie nad tym zespołem objął sam Yamamoto. Natomiast ostatni z zespołów - inwazyjny, miał do dyspozycji okręty transportowe, 2 pancerniki, krążowniki i niszczyciele. Zespołem tym dowodził wiceadmirał Kondo.
Strategiczne położenie Midway czyniło z niej niezwykle łakomy kąsek dla japońskiej admiralicji. Położona w połowie drogi między San Francisko i Tokio była naturalnym strażnikiem Hawajów. Swojemu umiejscowieniu zawdzięcza też nazwę "Midway" - "w połowie drogi". Amerykanie mieli do dyspozycji 3 lotniskowce, 8 krążowników i 14 niszczycieli, pod dowództwem kontradmirała Franka Fletchera. Siły te były nieporównywalnie skromniejsze od sił japońskich. Amerykanie mieli jednak tę przewagę, iż złamali "kod purpurowy", co pozwoliło im na rozszyfrowanie depesz japońskich i dokładne poznanie planów wroga. Ich przeciwnicy mieli pozorować uderzenie na Aleuty, aby odciągnąć uwagę Amerykanów od faktycznego miejsca ataku i tym samym otrzymać wolną drogę do desantu na wyspę.
W dniach 3-5 czerwca doszło do starcia między obiema flotami oraz samolotami, transportowanymi przez lotniskowce. Bitwa rozegrała się częściowo w powietrzu, a częściowo na wodzie. Około godziny 4:30 4 czerwca wystartowało 108 samolotów japońskich, które zaatakowały instalacje wojskowe na wyspie. Spotkała ich niespodzianka, gdyż przywitani zostali ogniem baterii przeciwlotniczych. Amerykanie skontrowali, jednak ich samoloty w większości zostały zestrzelone. Około 9:30 japońską flotę zaatakowały samoloty, startujące z pokładów amerykańskich lotniskowców. Niestety straty były ogromne, a nie uzyskano żadnego trafienia. Dopiero w godzinę później kolejna fala samolotów odniosła znaczne sukcesy, zapalając "Akagi", "Kaga" oraz "Soryu". Walka przeniosła się teraz na morze, gdzie amerykańskie okręty dobiły japońskie lotniskowce, wdając się również w pojedynek z ostatnim - "Hiryu". Japońskim samolotom udało się trafić "Yorktown", a następnego dnia okręt otrzymał jeszcze jeden cios, zadany przez japoński okręt podwodny.
Bitwa o Midway słusznie uznawana jest za moment przełomu w starciach na Pacyfiku, gdyż to od tej pory Japończycy przeszli do defensywy. Początkowe sukcesy zniweczyła jedna, ale wielka porażka. Strata 4 lotniskowców zaważyła na losach dalszych działań. Amerykanie utracili jedynie dwa okręty: lotniskowiec "Yorktown" oraz niszczyciel "Hammann". Przemysł japoński, mocno nadszarpnięty wojną, nie był w stanie odbudować wcześniejszej potęgi floty japońskiej. Wojna niszczyła gospodarkę, a "Kraj kwitnącej wiśni" nie mógł sobie pozwolić na budowę tylu okrętów, co stawiało go w tyle za Amerykanami, mającymi ogromne zaplecze finansowe.

 

Bitwa pod El Alamein:

Bitwa pod El Alamein (określana jako druga) to niezwykle wyczerpujące walki, które trwały od 23 października do 3 listopada 1942 roku. Pierwsza bitwa w lipcu zakończyła się impasem, alianci ponieśli duże straty.

Generał Montgomery spędził długie miesiące na przygotowaniach olbrzymiej armii składającej się z żołnierzy z Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Związku Południowej Afryki, Indii i Francji. Wojska niemieckie i włoskie dowodzone przez generała Rommla liczyły dwa razy mniej żołnierzy i nie miały możliwości uzupełnienia zaopatrzenia.

Spotkali się pod El Alamein, małym miastem oddalonym prawie 100 kilometrów od egipskiego portu Aleksandrii.

Bitwa rozpoczęła się zmasowanym ogniem artyleryjskim na niemieckie pozycje. Był to jeden z najcięższych ostrzałów II wojny światowej. Alianckie dywizje pancerne zaatakowały linię wroga, lecz zatrzymały się na niemieckich polach minowych.

Po dziesięciu dniach zmasowanych ataków, alianci w końcu przełamali linię wroga podczas ostrych starć nocnych. Wojska państw Osi zostały zmuszone do wycofania się aż do Tunezji.

Bitwa pod El Alamein przywodzi na myśl walki z historii, kiedy linie wroga były dokładnie wytyczane, a każdy taktyczny ruch wykonywano roztropnie, jak podczas partii szachów. To było kluczowe zwycięstwo dla wojsk alianckich.

Po okupacji Francji przez Hitlera wojska alianckie straciły pola walki w Europie i nie mogły zmierzyć się tam z siłami państw Osi. Alianci skoncentrowali się na działaniach bojowych w Afryce Północnej i zabezpieczeniu Kanału Sueskiego.

Pod El Alamein alianci po raz pierwszy zwyciężyli wojska niemieckiego Wehrmachtu. Churchill później stwierdził: „Nie odnieśliśmy zwycięstwa przed tą bitwą, ani porażki po niej

BITWA O STALINGRAD 1942-1943:

Bitwa stalingradzka to jedna z decydujących batalii II wojny światowej, która rozgrywała się w okresie między 22 lipca 1942, a 2 lutego 1943. Celem wojsk niemieckich było zdobycie miasta Stalingrad nad Wołgą (dziś Wołgograd), ważnego ze względu na plany zajęcia Kubania i Kaukazu. W rejonie Stalingradu 23 listopada 1942 Rosjanie zamknęli w kotle 6 Armię Polową generała Friedricha Paulusa, część 4 Armii Pancernej oraz jednostki rumuńskie (łącznie około 260-270 tysięcy żołnierzy, w tym 9590 Rumunów i 20300 tzw. Hilfswillige Niemieckie próby odblokowania stalingradzkiego kotła nie powiodły się. Dowództwo niemieckie odrzuciło propozycję kapitulacji. Bitwa zakończyła się klęską dla Niemiec i olbrzymimi stratami. Była ona przełomem w wojnie na froncie wschodnim. Inicjatywę przejęła Armia Czerwona. Mimo iż dzień wcześniej Paulus otrzymał nominację na feldmarszałka, nie popełnił samobójstwa, czego spodziewał się po nim Hitler, lecz poddał swoje wojska. W tym samym dniu toczyła się konferencja w Wolfschanze, gdzie fuhrer zapowiedział, iż w tej wojnie nie będzie już nowych feldmarszałków. Postawa Friedricha von Paulusa była dla niego niegodną żołnierza, a tym bardziej dowódcy, z którym walczyły tysiące Feldgrau.

Bilans bitwy
 Straty niemieckie:
Poległo, zamarzło, zmarło z głodu lub wyczerpania około 2/3 żołnierzy i podoficerów oraz połowa oficerów z sił liczących łącznie 364 tysiące ludzi (Rosjanie zebrali z pola bitwy do 7 listopada 1943 roku ciała 146300 niemieckich poległych) Wzięto do niewoli - 108 tysięcy (do 29 stycznia 1943 r. 16800 żołnierzy, od 30 stycznia do 2 lutego 1943 r. 91 tysięcy żołnierzy) Zmarli w drodze do obozów jenieckich i w niewoli - około 102 tysiące
Straty radzieckie:
Z pola bitwy zebrano ciała 46700 poległych radzieckich żołnierzy i oficerów wskutek nalotów oraz walk życie straciło 42750 cywilnych mieszkańców miasta oraz uciekinierów na skutek represji niemieckich zginęło 3345 cywilów  na roboty przymusowe Niemcy wywieźli 64220 cywilów Z kotła stalingradzkiego w okresie do 24 grudnia 1942 r. ewakuowano drogą lotniczą około 34 tysiące specjalistów i rannych.

Z niewoli radzieckiej (do roku 1956, kiedy zwolniono ostatnich jeńców) wróciło zaledwie około 6 tysięcy żołnierzy.

 

BITWA POD KURSKIEM:

Bitwa pod Kurskiem miała niebagatelne znaczenie dla dalszych losów II wojny światowej. W myśl planu "Barbarossa" hitlerowskie Niemcy zaatakowały swojego dotychczasowego sojusznika - Związek Radziecki. Po przegranej bitwie stalingradzkiej ofensywa nazistów przeniosła się pod Kursk, gdzie 5 lipca spotkały się naprzeciw siebie dwie potężne armie.
Główne dowodzenie nad wojskiem Adolfa Hitlera objął feldmarszałek Erich von Manstein, natomiast nad przeciwnym wojskiem - marszałek Georgij Żukow (główny strateg i Szef Sztabu Generalnego). Faktyczna bitwa rozegrała się 12 lipca i trwała aż 18 godzin, co uczyniło ją największą batalią pancerną w historii. Gdy czołgi wystrzelały amunicję po prostu się taranowały. W bitwie wzięły udział niemieckie czołgi "Pantera" i działa pancerne "Elefant", które miały być wielką bronią Hitlera, a doprowadziły do jego porażki.
 

 
Siły Niemcy Rosja
Żołnierze 1336 tys. 900 tys.
Działa i moździerze 19 tys. 10 tys.
Czołgi 3450 2700
Samoloty 2170 2050


                          

 

 



Mimo przewagi militarnej Niemcy przegrali bitwę. Był to moment przełomu, po którym rosyjska armia rozpoczęła swój tryumfalny pochód na zachód Europy i w końcu do Berlina. Zwycięstwo umożliwiło im dokładne poznanie planów niemieckich. Działalność szpiegów umożliwiła Sowietom uprzedzenie ataku niemieckiego przygotowaniem artyleryjskim. Sztab radziecki znał dokładne plany ataku Niemców pod Kurskiem o kryptonimie "Cytadela".
Podczas bitwy zginęło około 450 tys radzieckich żołnierzy oraz 300 tys. niemieckich, mimo to zwycięstwo należało do Rosjan. Tak więc, pojedynek ten zakończył się zwycięstwem Rosjan. Od tej pory radzieckie wojsko rozpoczęło swój pochód na Zachód Europy, kończąc go praktycznie na Berlinie.
KURSK- KALENDARIUM:

5 lipca 1943
Obie strony zgromadziły olbrzymie siły lądowe i powietrzne do stoczenia największej bitwy pancernej w tej wojnie. Niemcy mają nadzieję, że odcięcie łuku kurskiego i stworzenie wielkiej luki we froncie radzieckim będzie korzystne dla przyszłych celów. Sowieci znają ogólne zamiary niemieckie z rozpoznania lokalnego i z informacji wywiadowczej na wysokim szczeblu. Po szerokiej debacie postanowili postępować według rady Żukowa, który zaproponował obronę zamiast ataku. Ogółem Sowieci i Niemcy zgromadzili w tej operacji 2mln ludzi, 6 000 czołgów i 5 000 samolotów. Generał Model dowodzi północnym skrzydłem niemieckich kleszczy, których czołówkę stanowi XLVII Korpus Pancerny 9 Armii. Generał Hoth kieruje nieco silniejszym południowym skrzydłem, składającym się z 4 Armii Pancernej i Grupy Operacyjnej "Kempf". Całością południowych grup armii dowodzi Manstein, a północnych Kluge. Model atakuje Front Centralny Rokossowskiego, a Hoth - Woroneski Front Watutina. Front Stepowy Koniewa czeka w rezerwie na wejście z zaplanowaną kontrofensywą, gdy Niemcy wyczerpią już wszystkie rezerwy. Żukow nadzoruje obronę od północy, a Wasilewski na południu. Na całym terenie Sowieci przygotowali skomplikowane stałe umocnienia, składające się z pół minowych, dział przeciwczołgowych i innych zapór. Radziecka artyleria otworzyła ogień jeszcze przed rozpoczęciem niemieckiego ataku, powodując znaczne straty. Atak rozpoczyna się 5 lipca o świcie i postępuje powoli po obu stronach z dużymi stratami czołgów. Po stronie radzieckiej jest wiele ofiar w ludziach.

6 lipca 1943
Trwa nieustępliwa walka. Na północy Niemcy posuwają się o 6 mil. Działa szturmowe Elefant doznają ciężkiej porażki w wyniku ataku piechoty, która niszczy ich osłonę, a brak karabinów maszynowych sprawia, że nie mogą się skutecznie bronić same. Na południu wsparcie artyleryjskie i lotnicze pomaga posunąć się o około 10 mil. Rzęsista ulewa chwilowo powstrzymuje marsz, szczególnie w lewej części frontu, na niżej położonych terenach działań XLVII Korpusu.

7 lipca 1943
W północnym rejonie rejonie bitwy o Kursk Niemcy czynią niewielkie postępy. W dalszej fazie bitwy Model posuwa się zaledwie o 1,6 km do przodu. Na południu Niemcy prawie przełamują front w pobliżu Syrcewa, lecz radziecki kontratak pancerny przybywa na czas, by związać ich w ciężkich walkach.

8 lipca 1943
Nadal trwa zacięta bitwa o Kursk. Pozycja południowa mimo znacznych strat wciąż budzi nadzieje Niemców, lecz stopniowo ich siły załamują się i w niejasnej sytuacji nie sprawdza się ani dowództwo, ani uzbrojenie.

9 lipca 1943
Pod Kurskiem trwa mordercza wojna na wyczerpanie. Niemcy coraz bardziej wikłają się w lokalne operacje okrążające przeciw uporczywie bronionym, umocnionym punktom oporu, zmuszone jednocześnie walczyć ze stale wzmacnianymi radzieckimi siłami pancernymi.

10 lipca 1943
Na północy natarcie Modela po Kurskiem ostatecznie zbliża się do końca. Na południu nieustannie naciskany przez Niemców Watutin otrzymał wsparcie z Frontu Stepowego Koniewa - głównie siły 5 Armii Pancernej Gwardii.

11 lipca 1943
W południowym rejonie bitwy o Kursk trwają brutalne starcia. Teraz jest to głównie walka pancerna, ponieważ siły powietrzne i inne oddziały wspomagające nie mogą skutecznie działać. Kurz i dym na polu bitwy tak bardzo osłabił widoczność, że w ogniu dział dalekiego zasięgu Niemcy nie mogą posuwać się do przodu.

12 lipca 1943
W bitwie o Kurs 4 Armia Pancerna z II Korpusem Pancernym SS na czele podejmuje ostateczny atak w kierunku Prochorowki, lecz nie może przełamać się przez świeże radzieckie odwody pancerne. Grupa Armii "Południe" jest zagrożona w pobliżu Taganrogu i Stalino, a na północy występu radziecka kontrofensywa rusza w kierunku Orła, w momencie gdy Kluge rozkazuje Modlowi wycofać część sił pancernych i skierować je przeciwko zagrożeniu na południu. Wieczorem Hitler wydaje rozkaz zakończenia bitwy. W tym nowym ataku radzieckim biorą udział oddziały Frontu Zachodniego i Briańskiego idące dwoma skrzydłami na zachód od Nowosiłu i na południe z pozycji pomiędzy Kozielskiem i Sukiniczami. W tej bitwie Niemcy oddali całkowicie inicjatywę strategiczną Sowietom. Niedobory liczebne oddziałów zmusiły ich do uderzenia na ograniczonym froncie i zaangażowania wszystkich wojsk pancernych w jednym ataku. Do tej pory straty radzieckie w tej bitwie były prawdopodobnie większe niż niemieckie, na co Sowieci mogli sobie pozwolić. Luftwaffe poniosła bardzo dotkliwe straty i już skończyła się jej dominacja. Niemcy muszą również wysłać oddziały do Włoch, lecz Hitler nadal zabrania generałom koniecznego odwrotu.

13-14 lipca 1943
Pomimo oficjalnego rozkazu przerwania bitwy wojska Hotha nadal biorą udział w lokalnych potyczkach w południowej części łuku kurskiego. Na północy oba ramiona radzieckich kleszczy szybko posuwają się w kierunku Orła.

15 lipca 1943
Front Centralny Rokossowskiego przechodzi do ofensywy, dołączając do ataku w kierunku Orła. Na południu łuku kurskiego wojska Mansteina zaczynają cofać się do swych pozycji wyjściowych pod nieustannym naporem radzieckim.
 

BITWA O BERLIN:

Berlin - stolica Rzeszy bronił się zaciekle, choć nie z takim męstwem, jak chociażby sowiecki Stalingrad. Faktem jest, że Niemcy nie mogli wystawić aż tylu obrońców do obrony Berlina, jak Stalin, gdy niemieckie dywizje pancerne stanęły u wrót Stalingradu. Zdobycie stolicy państwa Hitlera wydawało się więc być jedynie kwestią czasu. Kwestią, która winna być rozwiązana jeszcze w kwietniu 1945 roku, czas pokazał jak dramatyczne były losy niepokonanego niegdyś Wehrmachtu.
16 kwietnia ruszyła ofensywa radziecka na Berlin, załamała się linia obrony na Odrze, przełamana została również obrona na Nysie Łużyckiej, którą szturmowała armia 1 Frontu Ukraińskiego. W forsowaniu niemieckich umocnień brało również Wojsko Polskie, walczące razem z Rosjanami. Już 21 kwietnia został przełamany wewnętrzny obwód obrony Berlina, choć nie bez trudu. Rozpoczęły się walki we wschodniej części miasta. 22 kwietnia ruszyła kolejna ofensywa żołnierzy Związku Radzieckiego, to wtedy linie obrony Berlina zostały osiągnięte. 24 kwietnia armie Żukowa i Koniewa połączyły się na południe od Berlina. Szczelny pierścień okalający Berlin zacieśniał się coraz bardziej. Stalin wstrzymuje natarcie, uważając, iż zaszczyt zdobycia stolicy III Rzeszy powinien przypaść w udziale armii Żukowa. 25 kwietnia Amerykanie i armia rosyjska spotkali się w Torgau nad Łabą. Nie doszło tam do starć, jak przewidywał Hitler, lecz do serdecznej wymiany zdań i uścisków. Od tej pory Niemcy zostały podzielone na dwa fronty. Cały czas w bunkrze w Kancelarii Rzeszy przebywał Adolf Hitler, który odmówił prośbie współpracowników, aby przebić się z zagrożonego rejonu. Martin Bormann podpowiedział mu takie rozwiązanie. 26 kwietnia generał Ritter von Greim zostaje wezwany do siedziby fuhrera i mianowany dowódcą Luftwaffe, zastępując tym samym Hermana Goeringa. Dzień później Wenck uderza i przełamuje rosyjskie umocnienia w Poczdamie, jak mala znaczące były to sukcesy pokazały kolejne dni. 28 kwietnia pierwsi snajperzy radzieccy dostają się na Plac Poczdamski. 29 kwietnia Hitler bierze ślub z Evą Braun, Rosjanie znajdują się już przy Weidendammer Brucke i zajmują Tiergarten. 30 kwietnia około godziny 12:00 generał Weidling stwierdza, że Rosjanie wdarli się do tunelu metra przy Veosstrasse, są już tylko 100 metrów od Kancelarii Rzeszy. O 15:30 Hitler i Eva Braun popełniają samobójstwo, ich zwłoki zostały spalone. 2 maja żołnierze Pierwszej Dywizji Wojska Polskiego zatykają polską flagę nad Bramą Brandenburską. Skończyła się II wojna światowa w Europie.